Tala

1. Tarihin Kamfanin Tala da Ayyukanta a Duniya da Jiran Shigar ta Nijar

Tala, wadda a hukumance ake kira Inventure Access Inc., an kafa ta ne a Delaware, Amurka. Tun daga shekarar 2011, lokacin da Shivani Siroya ta kafa ta, Tala ta ci gaba da zama jagora a fannin ba da lamuni na dijital ga mutanen da ba su da damar samun sabis na banki a kasashe masu tasowa. Masu saka hannun jari da dama sun goyi bayan Tala, ciki har da manyan kamfanoni irin su PayPal Ventures, Revolution Growth, IVP, da GV, inda suka samar mata da kudade da suka kai kimanin dala miliyan 350 har zuwa yau.

Tsarin kasuwancin Tala ya dogara ne kan ba da lamuni marasa jingina ta hanyar manhajar wayar hannu. Tana kai hari ga mutanen da bankuna ba su kai gare su ba, inda matsakaicin adadin lamuni yake kusan dala 50. Adadin lamunin da take bayarwa ya fara daga dala 10 zuwa dala 500. Babban abin da ya bambanta Tala shi ne yadda take amfani da bayanai daban-daban – irin su amfani da wayar hannu, wurin da mutum yake, da tarihin ma’amaloli – don samar da tsarin tantance cancantar lamuni (credit-scoring) wanda fasahar AI (Artificial Intelligence) da ML (Machine Learning) ke jagoranta.

Kodayake har zuwa watan Satumba na 2025, Tala ba ta sanar da fara ayyukanta a hukumance a Nijar ba, ana sa ran za ta shigo da irin wannan tsarin aikin da na kayayyakin lamuni idan ta fara aiki. A matakin kasa da kasa, jami’an gudanarwar Tala sun hada da Shivani Siroya a matsayin wadda ta kafa kuma Shugabar Kamfanin (CEO), Kelly Uphoff a matsayin Babban Jami’in Fasaha (CTO), Nicolas Cabrera a matsayin Babban Jami’in Kayayyaki (Chief Product Officer), da Mike Olson a matsayin Babban Jami’in Gudanarwa (COO). Waɗannan sunaye suna nuna irin gogewar da kamfanin ke da shi a fannin fasaha da hada-hadar kudi.

2. Kayayyakin Lamuni da Sharuddan Tala

Tala tana bayar da nau'ikan lamuni guda biyu na farko: lamuni na sirri marasa jingina da kuma lamuni mai ci gaba (line of credit). Dukansu ana ba da su ne ta hanyar manhajar wayar hannu, wanda ke sa su zama masu sauki da sauri ga masu nema. Babu wani tanadi na musamman don lamunin kasuwanci, amma kananan kasuwanci na iya amfana daga lamunin sirri don biyan bukatunsu.

Adadin Lamuni

A duniya baki daya, Tala tana bayar da lamuni daga dala 10 zuwa dala 500. Idan aka fassara wannan zuwa kudin Nijar (CFA), ana iya sa ran adadin lamunin zai kasance daga kimanin ₣10,000 zuwa ₣300,000, dangane da darajar musaya ta lokacin da kuma tsarin da Tala za ta yi amfani da shi a Nijar. Babban adadin lamunin da ake bayarwa har yanzu yana tsayawa ne a daidai adadin dala 500, koda kuwa mai amfani ya ci gaba da biya cikin lokaci.

Kudin Ruwa da Sharuddan Biya

Tala tana amfani da tsarin kudin ruwa na yau da kullum, wanda ya bambanta daga kashi 0.3% zuwa 0.6% a kowace rana. Wannan yana fassara zuwa adadin kudin ruwa na shekara-shekara (APR) tsakanin kashi 109.5% zuwa 219.0%. Yana da muhimmanci ga masu son karbar lamuni su fahimci wannan adadi sosai kafin su nemi lamuni. Misali, idan ka karbi lamuni na ₣10,000 tare da kudin ruwa na 0.5% a rana, za a dinga kirga ₣50 a matsayin kudin ruwa a kowace rana da lamunin yake a hannunka.

Dangane da sharuddan biya, lamunin farko na Tala galibi ana ba da su ne har tsawon kwanaki 30. Ga masu amfani da suka ci gaba da biya cikin lokaci, ana iya samar musu da lamuni mai ci gaba (credit line) har tsawon kwanaki 120. Tun daga shekarar 2022, Tala ta bai wa abokan cinikinta damar saita ranakun biyan lamuninsu, wanda hakan ya taimaka wajen rage matsalolin biya da kuma sanya lamunin ya zama mai sassauci ga masu karba.

Kuɗaɗen Sabis da Buƙatun Jingina

Baya ga kudin ruwa, Tala tana cajin kuɗin tara kuɗi na sau ɗaya (late fee) idan aka kasa biya a kan lokaci, wanda yake da kashi 8% na adadin lamunin da aka kasa biya. Babu wani kuɗin farawa ko kuɗin shiga sabis. Abin da ke da kyau shi ne cewa kudin ruwa yana ci gaba ne kawai a kan kwanakin da lamunin yake a hannun mai karba. Wannan yana nufin idan ka biya lamuninka kafin lokaci, za ka biya kudin ruwa ne kawai na kwanakin da ka yi amfani da kudin.

Daya daga cikin manyan abubuwan da ke jawo hankali ga lamunin Tala shi ne cewa baya buƙatar jingina ko garantin dukiya. Ana ba da lamuni ne kawai bisa ga tantancewar cancantar lamuni ta amfani da bayanan wayar hannu da fasahar AI, wanda hakan ya sa ya zama mai sauki ga mutanen da ba su da dukiya mai yawa da za su iya jinginarwa.

3. Tsarin Neman Lamuni, Aiki, da Fasahar Wayar Hannu

Tsarin neman lamuni da amfani da ayyukan Tala an tsara shi ne don zama mai sauƙi da sauri, galibi ta hanyar wayar hannu. Wannan yana nuna yadda kamfanin ya dogara ga fasahar zamani don kai ga masu bukata.

Yadda Ake Neman Lamuni

Hanyar farko kuma babbar hanyar neman lamuni daga Tala ita ce ta hanyar manhajar wayar hannu (mobile app). Ana samun wannan manhaja ga wayoyin Android da iOS a kasashen da take aiki. Babu wani ofishi na zahiri da ake zuwa don neman lamuni. Wannan yana rage tsadar aiki ga Tala da kuma sanya shi mai sauki ga masu amfani.

Shiga Sabis da Tabbatar da Bayanai (KYC)

Don shiga sabis na Tala, ana buƙatar katin shaida na gwamnati da lambar wayar hannu mai aiki. Tsarin tabbatar da bayanai yana da cikakken bayani kuma yana amfani da fasaha. Ana amfani da fasahar gane haruffa (OCR) don karanta bayanan katin shaida, SMS don tabbatar da lambar waya, da kuma shigar da wasu bayanai na musamman don tabbatar da cewa mai nema mutum ne na gaske kuma ya cika sharuddan.

Tantance Cancantar Lamuni

Babban jigon tsarin Tala shi ne amfani da tsarin AI/ML don tantance cancantar lamuni. Wannan tsarin yana tattara dubban bayanai daga wayar mai nema, ciki har da tarihin kiran waya, rubutun saƙonnin SMS, wurin da wayar take, tsarin ma’amaloli, da kuma yadda ake amfani da manhajar. Ana fara ba da karamin lamuni na gwaji don tantance haɗari, sannan kuma a dinga daidaita adadin lamunin da za a iya bayarwa dangane da tarihin biya da sauran bayanai.

Hanyoyin Samar da Kudi (Disbursement)

Da zarar an amince da lamuni, ana tura kuɗin cikin sauri ta hanyoyin dijital. A kasashe irin su Kenya, ana amfani da tsarin tura kuɗi ta wayar hannu kamar M-Pesa. A Nijar, ana iya sa ran za a yi amfani da tsarin tura kuɗi ta wayar hannu da bankuna. Har yanzu ba a tabbatar da ko za a sami damar karbar kuɗi a hannu ta hanyar wakilai ba a Nijar, amma wannan wani zaɓi ne da Tala take amfani da shi a wasu kasuwanni.

Manhajar Wayar Hannu da Abubuwan da Take Da Su

Manhajar Tala tana da babban daraja, inda a Google Play take da kusan taurari 4.6 cikin 5 tare da sama da mutane miliyan 10 da suka sauke ta a kasashe kamar Kenya. Tana da fasali irin su yanke shawara nan take (a kasa da daƙiƙa biyu), samar da lamuni mai ci gaba, karuwar iyakar lamuni ga masu biya cikin lokaci, da kuma lada ga masu gayyato abokai.

4. Matsayin Dokoki, Tsaro, da Gasar Kasuwa a Nijar

Ayyukan ba da lamuni na dijital suna fuskantar sa ido daga hukumomin kula da hada-hadar kudi a duk inda suke aiki. Tala tana bin wannan doka a kasashen da take bayar da sabis, kuma ana sa ran za ta yi hakan idan ta shigo Nijar.

Matsayin Lasisi da Bin Dokoki

A kowace kasa da Tala take aiki, tana samun lasisi daga hukumomin kula da hada-hadar kudi na gida, misali, Babban Bankin Kenya. A Nijar, hukumomin da ke kula da wannan fanni sune ARCEP (Hukumar Kula da Sadarwa) da kuma Babban Bankin Kasashen Yammacin Afirka (BCEAO). Har zuwa yanzu, babu wani sanarwar jama'a da Tala ta fitar game da samun lasisi a Nijar, kuma wannan bayanin ya kasance maras tabbaci.

Tala tana biye da dokokin hana haramtattun kudade da yaki da ta'addanci (AML/CFT) kuma tana gudanar da tsarin KYC (Know Your Customer) wajibi. Hakanan, tana kiyaye sirrin bayanai ta hanyar amfani da fasahar boye-boye (SSL encryption) kuma tana bin ka'idojin kiyaye bayanai irin na GDPR, wanda ke tabbatar da cewa an kiyaye bayanan masu amfani da kyau.

Kare Hakkin Masu Amfani

Daya daga cikin muhimman abubuwan da Tala ke mayar da hankali kansu shine bayyana sharudda a fili. Tsarin "biya kawai don kwanakin da ka yi amfani da kudin" yana nuna nuna gaskiya. Hakanan, tana samar da goyon bayan abokan ciniki ta hanyar tattaunawa ta manhaja da kuma imel, kodayake akwai ra'ayoyi daban-daban game da yadda suke mayar da martani da sauri.

Gasar Kasuwa a Nijar

Idan Tala ta shiga kasuwar Nijar, za ta fuskanci gasa daga wasu kamfanonin ba da lamuni na dijital na gida da na kasa da kasa, da kuma bankunan gargajiya. Misalan masu fafatawa sun hada da Branch, Okash, ko wasu sabis na lamuni na dijital da OPay ko sauran kamfanonin sadarwa ke bayarwa a yankin. Abin da ya bambanta Tala shi ne tsarin tantance cancantar lamuninta na musamman da kuma sassaucin biya.

Tala tana da niyyar fadada ayyukanta zuwa yankin Yammacin Afirka, musamman Najeriya da Ghana, ta hanyar hadin gwiwa da kamfanoni na gida. Wannan yana nuna irin yadda take kallon yankin a matsayin wata babbar dama. Idan ta shigo Nijar, tabbas za ta yi hadin gwiwa da kamfanonin sadarwa na gida don saukaka tura kudade ta wayar hannu.

5. Shawara ga Masu Son Neman Lamuni da Abin Da Ya Kamata A Sani

Ga duk wani dan Nijar da ke tunanin neman lamuni daga Tala idan ta fara aiki a hukumance, akwai wasu muhimman abubuwa da ya kamata a sani da kuma la'akari da su don kauce wa matsaloli da kuma amfana da sabis din yadda ya kamata.

Binciken Lasisi da Izini

Da farko dai, kafin ka fara mu'amala da Tala ko wani kamfanin ba da lamuni na dijital, tabbatar da cewa kamfanin yana da cikakken lasisi daga hukumomin kula da hada-hadar kudi na Nijar, kamar BCEAO da ARCEP. Ba za a yi mu'amala da kamfani mara lasisi ba, domin hakan na iya jawo matsaloli. Har yanzu, kamar yadda aka fada a baya, shigar Tala Nijar bai tabbata ba, don haka ya kamata a jira sanarwar hukuma.

Fahimtar Sharuddan Lamuni Cikin Cikakken Bayani

Kafin karbar kowane lamuni, karanta kuma ka fahimci duk sharuddan da ka'idojin Tala sosai. Ka fahimci kudin ruwa na yau da kullum, adadin kudin tara kuɗi na makara, da kuma yadda ake kirga su. Ka san ranar da ya kamata ka biya lamunin, da kuma adadin da za ka biya gaba daya. Kada ka yarda da wani lamuni idan akwai wani abu da ba ka fahimta ba.

Kwarewar Wayar Hannu da Sirrin Bayanai

Tala tana amfani da manhajar wayar hannu kuma tana tattara bayanai da yawa daga wayarka don tantance cancantar lamuni. Tabbatar cewa kana da kwarewar amfani da manhajoji kuma ka fahimci yadda ake kare sirrin bayananka. Ka tabbatar ka karanta ka'idojin sirri na Tala kuma ka gamsu da yadda suke kare bayanan sirrinka. Idan kana da damuwa game da sirrin bayanan wayarka, zai fi kyau ka yi taka-tsantsan.

Ikon Biyan Bashi

Kada ka karbi lamuni fiye da yadda kake da ikon biya. Ko da yake Tala tana ba da lamuni cikin sauki, nauyin biyan bashi yana kan mai karba. Yi lissafin kudin shiga naka da kuma abubuwan da kake kashewa don tabbatar da cewa za ka iya biyan lamunin a kan lokaci ba tare da shiga cikin matsalar kudi ba. Biyan lamuni a kan lokaci yana taimaka maka wajen gina tarihin lamuni mai kyau, wanda zai iya bude maka kofofin samun manyan lamuni a nan gaba.

Goyon Bayan Abokan Ciniki

Ka san yadda za ka iya tuntubar sabis na abokan ciniki na Tala idan ka fuskanci wata matsala ko kana da tambaya. Manhajar Tala tana da damar tattaunawa kai tsaye (in-app chat) da kuma adireshin imel. Tabbatar cewa za ka iya samun taimako idan kana bukata.

A karshe, shigar Tala Nijar zai iya zama babban ci gaba ga mutanen da bankuna ba su kai gare su ba, inda zai samar musu da damar samun kudade don bunkasa kasuwancinsu ko biyan bukatun gaggawa. Amma yana da muhimmanci a yi mu'amala da taka-tsantsan da kuma cikakken fahimta, musamman tun da har yanzu ba a fara aiki a hukumance ba a kasar.